Als u uw fiets graag in topconditie wilt houden is goed en regelmatig onderhoud aan uw fiets erg belangrijk. Zeker wanneer u met enige regelmaat lange fietstochten maakt of op fietsvakantie gaat is het belangrijk om zelf basisonderhoud uit te kunnen voeren. In de meeste gevallen gaat dat om eenvoudige en soms provisorische reparaties zoals een fietsketting verwisselen.

Net als andere voertuigen kunnen ook fietsen pech onderweg krijgen. Het is fijn wanneer u daar goed op voorbereid bent, zeker wanneer u in het buitenland aan het fietsen bent. Omdat het relatief vaak voorkomt dat een fietsketting vervangen moet worden, leggen wij in deze blog aan u uit hoe u zelf eenvoudig een fietsketting kan losmaken en kan vervangen.

Slijtage van fietsonderdelen

Op een fiets zitten verschillende slijtende onderdelen, dit zijn ook de onderdelen die het vaakst gerepareerd moeten worden. Één van deze slijtende onderdelen is de fietsketting, op dit onderdeel wordt namelijk constant kracht uitgeoefend. Hierdoor moet de fietsketting op een gegeven moment vervangen worden. Toch is het niet altijd voor iedereen duidelijk wanneer een fietsketting versleten is of aan vervanging toe is. 

Een versleten ketting

Een versleten fietsketting is vervelend om mee te fietsen, vaak merkt u dit zelf ook al tijdens uw fietsrit. Enkele typische tekenen dat uw fietsketting onderhoud nodig heeft of dat u beter een nieuwe ketting op uw fiets kan leggen zijn:

• De ketting begint stroef te lopen en ziet er erg vuil, vettig en/of roestig uit. Dit kunt u oplossen door uw fietsketting goed schoon te maken en vervolgens in te vetten met vloeibare olie. 
• Wanneer u merkt dat uw ketting tijdens het fietsen sprongen begint te maken, is deze toe aan onderhoud. Deze sprongen van de ketting kunnen erg pijnlijk zijn, dit omdat uw voet dan van de trapper schiet waardoor u kans krijgt op een verwonding. Dit springen van de ketting komt doordat de scharnier(en) van één of meerdere schakels vastgeklemd zitten. Dit kunt u oplossen door de ketting te smeren en ‘masseren’. Dat houdt in dat u de schakels weer losmaakt door veel heen en weer te bewegen. 
• Een fietsketting is aan vervanging toe als er bij het naar voren trekken van de ketting meer dan 3 – 5 mm speling is. Met andere woorden: als de ketting op het grootste blad ligt en 3 – 5 mm naar voren kan worden bewogen, is de ketting aan vervanging toe.

Hoe komt het dat een fietsketting vervangen moet worden?

Zoals net genoemd is de fietsketting een slijtend onderdeel van uw fiets. Dat komt doordat deze continu over de tanden van de tandwielen loopt. Daarnaast zijn de scharnieren van de ketting ook nog eens voortdurend in beweging. In deze scharnieren zit het meest slijtende onderdeel, dat zijn de scharnierbusjes. Met het blote oog zijn deze niet eenvoudig te zien, maar hoe meer versleten deze busjes zijn, hoe meer frictie ze opleveren en hoe meer speling de ketting krijgt. Een speling in de lengterichting die groter is dan 3 - 5 mm is het teken dat u de fietsketting dient te vervangen. 

Hoe moet u een scharnierbusje vervangen?

Soms is het niet meteen nodig om de gehele fietsketting te vervangen. Net hebben we al even genoemd dat een scharnierbusje een snel slijtend onderdeel van uw fietsketting is. Deze kunt u eenvoudiger zelf vervangen dan u denkt, hiervoor volgt u onderstaand stappenplan:

• Zorg ervoor dat de versnelling van uw fiets op de combinatie van de grootste tandwielen (voor en achter) staat zodat u de meeste werkruimte hebt. 
• Leg uw fiets op een stuk plastic doek plat op de grond. Zorg ervoor dat de linkerzijde naar beneden ligt.
• Plak een stukje tape of andere markering op de ketting en trek vervolgens de ketting naar voren. Op deze manier kunt u eenvoudig meten hoe groot de speling in de lengterichting is.
• Voor het losmaken en/of vervangen van de busjes in de ketting scharnieren heeft u speciaal gereedschap nodig. 
• Plaats dit gereedschap in de juiste positie en trek vervolgens het busje heel voorzichtig half naar buiten.
• Let er hierbij goed op dat de ketting niet helemaal los gaat voordat u het busje er uit haalt.
• Met hetzelfde gereedschap kunt u nu een nieuw busje plaatsen, dat dient als vervanging van het oude busje. 
• Indien u last heeft van meerdere versleten busjes kunt u dit proces herhalen. 
• Let er goed op dat de ketting niet los gaat voordat het busje er helemaal uit is.

Een nieuwe ketting op uw fiets leggen

• Niet in ieder geval is het scharnierbusje de schuldige voor een versleten fietsketting. In dit geval kunt u het beste uw gehele fietsketting vervangen. Ook dit leggen we graag aan u uit. 
• Indien u fiets een kettingkast heeft dient u deze eerst te demonteren voordat u uw fietsketting kan losmaken.
• Zorg ervoor dat u de fietsketting goed kunt zien, nu kunt u aan de slag gaan met de fietsketting losmaken. Bij voorkeur doet u dit met een kettingpons, kettingponstang of een betonschaar. Knip de fietsketting kapot en haal deze vervolgens van de tandwielen af.
• Begin met het losdraaien van de kettingspanners, wielmoeren en remverankering zodat u zometeen meer ruimte over heeft bij het opspannen.
• Vervolgens kunt u de fietsketting op de tandwielen leggen om te kijken hoe lang deze moet zijn. Maak vervolgens de ketting op maat met de kettingpons, let hierbij goed op of u bij de juiste schakel inkort. Er is namelijk een dikke en een dunne schakel. U moet ervoor zorgen dat aan de ene kant een dikke en aan de andere kant een dunne schakel overblijft. 
• Omdat u natuurlijk net alles los heeft gedraaid voor het opspannen is het belangrijk om dit ook weer vast te draaien. Begin hierbij met de kettingspanners, de ketting van uw fiets moet niet te strak zitten maar ook niet te los. Vervolgens kunt u de rest van de onderdelen ook vastdraaien. 
• Nu de nieuwe ketting op uw fiets zit, kunt u hem nog even smeren met olie of spray. Maak ook zeker even een testrit om te kijken of de fietsketting goed vervangen is. 

Lees hier meer over hoe u uw fiets goed kunt onderhouden.